Tây Ban Nha là một trong những quốc gia sản xuất rượu vang lớn nhất thế giới, với sản lượng rượu vang hàng năm đạt khoảng 40 triệu hectolit. Tây Ban Nha có hơn 1,2 triệu ha diện tích trồng nho, với hơn 400 giống nho được trồng. Trong những năm gần đây, ngành sản xuất rượu vang Tây Ban Nha đang phát triển mạnh mẽ, cả về chất lượng và sản lượng. Tây Ban Nha đang dần khẳng định vị thế của mình trên thị trường rượu vang thế giới, với các loại rượu vang chất lượng cao được xuất khẩu sang nhiều quốc gia trên thế giới. Và để hiểu rõ hơn về nền công nghiệp sản xuất rượu vang của quốc gia này, Quà Tặng Cao Cấp mời bạn tiếp tục đến với nội dung sau đây.
Sơ lược về lịch sử ngành sản xuất rượu vang Tây Ban Nha
Sự thật chứng minh rằng, rượu vang Tây Ban Nha đã có một lịch sử phát triển lâu đời, lâu đến nổi rằng không biết ai là người đầu tiên mang giống nho đến đất nước này. Và cho đến mãi sau này, các nhà khoa học đã nghiên cứu và cho thấy rằng nho đã được trồng tại đây từ khoảng 4000 – 3000 năm trước Công nguyên. Khi người Phoenicia đến và thành lập các thành phố Cadiz và Jerez, ngành trồng nho và sản xuất rượu vang đã bắt đầu phát triển. Rượu vang của Tây Ban Nha đã trở thành mặt hàng giao dịch rộng rãi trên các bờ biển Địa Trung Hải và Bắc Phi.
Khi người La Mã thống trị Tây Ban Nha, họ đem theo phong cách và kỹ thuật làm rượu mới, nhưng sau sự sụp đổ của Đế quốc La Mã, vùng này đã trải qua sự thay đổi khi trải qua nhiều sự thống trị Nghề làm rượu phải chịu đựng cho đến khi người Visigoth đến. Một thách thức mới xuất phát từ cuộc xâm lược của người Ả Rập vào thế kỷ thứ 8, khi họ áp đặt lệnh cấm sử dụng rượu trong tôn giáo của họ. Mặc dù bị cản trở, ngành sản xuất rượu vẫn tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ trung cổ, song song với sự phát triển của đạo Công giáo.
Vào thế kỷ 19, đại dịch Phyloxera đã tàn phá các vườn nho ở Bắc Âu, buộc các nhà làm rượu Pháp tìm đến Tây Ban Nha với kỹ thuật và giống nho mới. Khi Phyloxera đến Tây Ban Nha, người dân đã tìm cách khắc phục bằng cách ghép giống nho châu Âu với rễ của các cây nho Mỹ, giúp giảm thiệt hại.
Vào những năm đầu thế kỷ 20 đánh dấu một thời kỳ khó khăn với chiến tranh và khủng hoảng kinh tế ở Tây Ban Nha. Tuy nhiên, vào năm 1950, các nhà sản xuất rượu vang đã bắt đầu cải thiện chất lượng rượu vang. Khi Tây Ban Nha gia nhập Liên minh Châu Âu, nó phải tuân theo các tiêu chuẩn pháp lý mới cho rượu vang. Ngày nay, Tây Ban Nha đã nổi tiếng với những loại rượu vang tuyệt vời và không thể thiếu trong thế giới rượu vang.
Điều kiện địa lý, khí hậu và tự nhiên
Địa hình đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định đa dạng phong cách rượu vang Tây Ban Nha. Từ vùng Galicia xanh mát và dãy núi Pyrenees phủ tuyết ở phía bắc, đến cao nguyên miền trung khô cằn, và đến Andalucia nắng nóng đầy cát ở phía nam, cảnh quan Tây Ban Nha thay đổi đáng kể. Đất nước này kéo dài từ 36°N đến 43°N, tạo ra một khoảng cách 800 km (500 dặm) giữa bờ biển Đại Tây Dương và Địa Trung Hải. Các dãy núi đặc biệt tại mỗi vùng ảnh hưởng mạnh mẽ đến cảnh quan và khí hậu địa phương, tạo ra sự tương phản rõ rệt giữa vùng bờ biển xanh mướt ở phía bắc và vùng Castilla y Leon khô khan ở phía nam, nội địa của đất nước.
Trong số các ngọn núi và cao nguyên, có các dòng sông quan trọng có ảnh hưởng lớn đến vườn nho Tây Ban Nha. Những con sông này không chỉ cung cấp nguồn nước quý báu mà còn có tác động đáng kể đến địa hình và khí hậu địa phương.
Các “dòng sông rượu vang” quan trọng nhất ở Tây Ban Nha bao gồm Miño, Duero, Tajo, Guadiana và Ebro. Chúng chảy về phía tây và khi đi qua biên giới vào Bồ Đào Nha, chúng được gọi lần lượt là Minho, Douro, Tejo và Guadiana. Tuy nhiên, dòng sông Ebro chảy về phía đông, giữ nguyên tên gọi Tây Ban Nha suốt chặng đường và đi qua một số khu vực vườn nho quan trọng nhất của đất nước. Nó bắt nguồn từ dãy núi Cantabria, đi qua Castilla y Leon, El Pais Vasco, Navarra, Rioja và Aragon, trước khi đổ vào bờ biển Địa Trung Hải ở Catalonia.
Tại Tây Ban Nha, đa dạng khí hậu, địa chất và địa hình đã tạo ra nhiều phong cách rượu vang khác nhau. Các vùng nho mát mẻ ở phía bắc và tây bắc thường sản xuất rượu vang trắng nhẹ, giòn như Rias Baixas và đặc biệt là Txakoli. Trong khi đó, các khu vực khô hơn và ấm hơn ở nội địa thường tạo ra rượu vang đỏ màu đậm, hương vị hướng trái cây, ví dụ như Rioja, Ribera del Duero và Bierzo. Các vùng gần Địa Trung Hải thường sản xuất rượu vang đỏ mạnh mẽ hơn, ví dụ như Jumilla. Tuy nhiên, các khu vực có độ cao cao hơn thường tạo ra rượu vang đỏ nhạt và đặc biệt như Cava trắng lấp lánh. Đáng chú ý, rượu Sherry có phong cách độc đáo do ảnh hưởng chủ yếu từ kỹ thuật sản xuất chứ không phải từ yếu tố khí hậu.
Những giống nho nào được trồng tại Tây Ban Nha?
Phần lớn các loại rượu vang ở Tây Ban Nha đều được sản xuất với các giống nho chủ đạo sau đây:
- Tempranillo
Tempranillo là một giống nho đỏ được trồng rộng rãi trên toàn thế giới và đặc biệt nổi tiếng tại Tây Ban Nha, đặc biệt tại vùng Rioja. Mặc dù không có một cái tên chung được công nhận như các giống nho đỏ nổi tiếng khác như Merlot hay Pinot Noir, nhưng Tempranillo đã có một lịch sử lâu đời và quan trọng trong việc tạo ra các loại rượu vang phức tạp và lâu năm tại Tây Ban Nha.
Để nếm thử, bạn có thể tham khảo các loại vang Tây Ban Nha được sản xuất chủ yếu từ nho Tempranillo gồm: Diamante Tempranillo, Diamante Gran Reserva/2012, Diamante Reserva 2016, Diamante Crianza 2018.
- Garnacha
Grenache được cho là có nguồn gốc tại Aragon, Tây Ban Nha, nơi nó được biết đến với tên gọi Garnacha và phổ biến trong các vườn nho của Tây Ban Nha. Đặc biệt, Grenache là một thành phần không thể thiếu trong pha trộn rượu vang đỏ ở thung lũng Rhone, Pháp.
Nó được sử dụng tốt trong các loại hoa hồng có màu đậm của Navarra. Nhưng có lẽ là tốt nhất khi được kết hợp với Tempranillo có cấu trúc hơn, có hương vị đậm hơn.
- Airen: Giống nho phổ biến nhất, thường được trồng với mục tiêu chịu hạn hán và sản xuất rượu trắng năng suất cao.
- Macabeo (Viura ở Rioja): Xuất hiện trong cả rượu vang và rượu Cava sủi bọt.
- Palomino: Chủ yếu được sử dụng trong rượu Sherry và ít khi thấy trong rượu để bàn.
- Albarino: Thường chỉ có ở phía tây bắc và nổi tiếng qua phong cách Rias Baixas với rượu vang trắng.
>> Để khám phá thêm về các vùng sản xuất rượu vang danh tiếng tại Tây Ban Nha, theo dõi tại đây.
Khám phá phong cách làm rượu của Tây Ban Nha
Lịch sử sản xuất rượu vang tại Tây Ban Nha mang trong mình những giá trị truyền thống mạnh mẽ. Ban đầu, phong cách ôxy hóa và việc sử dụng thùng gỗ sồi Mỹ trong quá trình lão hóa rượu vang rất phổ biến. Tuy nhiên, trong vài thập kỷ gần đây, ngành công nghiệp rượu vang Tây Ban Nha đã trải qua quá trình hiện đại hóa đáng kể và áp dụng các kỹ thuật hiện đại. Kết quả là cải thiện đáng kể về chất lượng và độ tin cậy. Sự hiện đại hóa này đã được thể hiện trong các hệ thống phân loại rượu của quốc gia, đã trải qua nhiều cải tiến trong thiên niên kỷ mới.
Người Tây Ban Nha đam mê rượu sủi với Cava là biểu tượng đặc trưng của họ. Cava được tạo ra bằng phương pháp truyền thống tương tự Champagne của Pháp và chất lượng tốt nhất thường xuất phát từ Penedès, phía đông bắc của Tây Ban Nha. Tuy nhiên, các nhà sản xuất Cava có mặt ở nhiều vùng khác trên toàn quốc, đặc biệt là những nơi sản xuất Cava như một phần của danh hiệu (DO) của họ.
Vị thế của Tây Ban Nha trong ngành công nghiệp rượu vang đang trải qua sự biến đổi đáng kể. Nhiều nhà sản xuất đang linh hoạt để đáp ứng nhu cầu của thị trường rượu vang quốc tế, thể hiện sự sáng tạo và cung cấp giá trị tốt cho người tiêu dùng. Thị trường xuất khẩu hiện đang đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là khi thị trường nội địa đang thu hẹp do mức tiêu thụ rượu vang trên đầu người Tây Ban Nha tiếp tục giảm so với cùng kỳ năm trước. Sự tăng cầu mạnh mẽ trên toàn cầu đối với các loại rượu vang đỏ cao cấp là một dấu hiệu hứa hẹn cho những khu vực như Rioja, Ribera del Duero và Priorat.
Hệ Thống Phân Loại Rượu Vang Tây Ban Nha – Denominacion De Origen
Hệ thống phân loại rượu vang Tây Ban Nha được thiết lập bởi Chính phủ Tây Ban Nha vào năm 1932 và được cập nhật vào năm 2003. Hệ thống này được dựa trên các tiêu chí về chất lượng, nguồn gốc và phương pháp sản xuất.
Hệ thống phân loại rượu vang Tây Ban Nha bao gồm 6 cấp bậc, được sắp xếp theo thứ tự chất lượng từ cao xuống thấp như sau:
- Denominación de Origen Calificada (DOCa): Cấp bậc cao nhất, dành cho các loại rượu vang được sản xuất trong các khu vực có truyền thống lâu đời và chất lượng cao. Hiện tại, Tây Ban Nha có 4 vùng rượu vang được xếp hạng DOCa, bao gồm: Rioja, Priorat, Ribera del Duero và Cava.
- Denominación de Origen (DO): Cấp bậc thứ hai, dành cho các loại rượu vang được sản xuất trong các khu vực có chất lượng tốt và được chỉ dẫn địa lý. Tây Ban Nha có hơn 70 vùng rượu vang được xếp hạng DO.
- Vino de Pago (VP): Cấp bậc thứ ba, dành cho các loại rượu vang được sản xuất trong các điền trang riêng biệt có chất lượng đặc biệt.
- Vino de la Tierra (IGP): Cấp bậc thứ tư, dành cho các loại rượu vang được sản xuất trong các khu vực có chất lượng tốt nhưng không đủ tiêu chuẩn để được xếp hạng DO.
- Vino de Mesa (VM): Cấp bậc thấp nhất, dành cho các loại rượu vang được sản xuất không theo quy định của hệ thống phân loại.
Ngoài ra, hệ thống phân loại rượu vang Tây Ban Nha còn có một số loại rượu vang đặc biệt, bao gồm:
Được ủ bởi giống nho Chardonnay và Moscato. Nho được thu hoạch thủ công cẩn thận vào ban đêm, khi nho đạt độ chín tối ưu, và lên men ở nhiệt độ thấp, nhằm giữ trọn hương vị đặc trưng, và làm tăng hương thơm nồng nàn của vang.
Dòng rượu vang đỏ Talento Ecologico nổi tiếng của Tây Ban Nha mang một màu đỏ thẫm, nổi bật nhờ hương thơm nồng nàn của trái cây chín đỏ, mùi kem béo dễ chịu kèm theo chút vị gỗ sồi thơm ngon. Tannin tròn trịa, acid cân bằng kết thúc dễ chịu, tinh tế.
Dòng rượu vang Acuma với giống nho Monastrell cho mùi tiêu đen, trái cây chín mọng, chát nhẹ, chua chua. Mùi socola, mùi tiêu đen, mùi quế, mùi gia vị, mùi mận chín, cherry, vani… đôi khi có mùi thuốc lá là một nét đặc trưng riêng biệt khó có thể lẫn vào đâu được của những chai rượu vang được ủ trong thùng gỗ sồi nướng. Acuma là một chai vang hiếm hoi mà người ăn chay và thuần chay cũng có thể dùng được.
Tham khảo thêm:
- Các Vùng Làm Vang Ở Tây Ban Nha: Khám phá ‘chất’ riêng của từng vùng
